Thứ Tư, 30 tháng 11, 2011

Điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

"Điều kiện để được cấp sổ đỏ? Tôi có giấy phân nhà, đất từ 20 năm nay nhưng chưa có sổ đỏ. Nay khu nhà rơi vào quy hoạch, tôi sẽ được đền bù thế nào?" (bạn đọc Nguyễn Xuân Nam).

Trả lời:

I. Theo Điều 10 Nghị định số 60/CP ngày 5/7/1994 của Chính phủ về quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại đô thị, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại nội thành, nội thị xã, thị trấn (thường được gọi là sổ đỏ) được xét cấp như sau:

1. Trong trường hợp chủ nhà có các giấy tờ hợp lệ do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, hoặc Nhà nước CHXHCN Việt Nam cấp, thì chủ nhà được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở;

2. Trong trường hợp chủ nhà có các giấy tờ hợp lệ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp, nếu nhà, đất này không có tranh chấp, không thuộc diện đã giao cho người khác sử dụng do thực hiện các chính sách của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, hoặc Nhà nước CHXHCN Việt Nam, thì chủ nhà được xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở;

3. Trong trường hợp chủ nhà không có hoặc có đủ giấy tờ hợp lệ trước ngày ban hành Nghị định này:

a) Chủ nhà hoàn toàn không có giấy tờ hợp lệ:

a1. Nếu nhà ở và đất ở phù hợp với quy hoạch, không có tranh chấp, thì chủ nhà được xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. Chủ nhà được cấp giấy chứng nhận phải nộp tiền sử dụng đất ở.

a2. Nếu nhà ở xây dựng trên đất không được quy hoạch là đất ở thì chủ nhà không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. Chủ nhà phải thực hiện lệnh giải toả nhà và lệnh thu hồi đất của nhà nước.

b) Nếu chủ nhà có giấy tờ hợp lệ về quyền sử dụng đất, xây nhà không có giấy tờ hợp lệ nhưng nhà ở, đất ở hiện phù hợp với quy hoạch, không có tranh chấp, thì được xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở.

c) Nếu chủ nhà xây dựng nhà có giấy phép trên đất phù hợp với quy hoạch đất ở nhưng chưa có giấy tờ hợp lệ về quyền sử dụng đất, không có tranh chấp, thì được xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở của phần nhà đó. Chủ nhà phải nộp tiền sử dụng đất ở.

d) Mọi trường hợp có tranh chấp thì việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở chỉ được xem xét khi đã giải quyết xong tranh chấp theo luật pháp.

II. Nếu nhà của bạn ở vào khu quy hoạch thì giá đền bù sẽ căn cứ vào vị trí cụ thể của lô đất, vào tính chất, quy mô của dự án... nên chúng tôi không thể trả lời chi tiết cho bạn được.

Luật sư Phạm Thanh Bình

Văn phòng Luật sư Hồng Hà,

số 8 Đình Ngang, Hà Nội

Chia thừa kế khi cha đã mất để lại vợ bé không hôn thú

"Cha tôi có 2 vợ, một có hôn thú là mẹ tôi, có 5 người con; bà hai không hôn thú, sinh 6 người con, trong giấy khai sinh để trống phần cha. Cha tôi mất 14 năm trước không để lại di chúc. Sau đó 9 năm, 3 chị em tôi ra nước ngoài, mẹ tôi cũng đi nơi khác, để ngôi nhà mà cha mẹ tôi đứng tên cho mẹ con bà hai dùng. Căn nhà này được chia thừa kế thế nào? Tranh chấp giải quyết ra sao?" (bạn đọc Le Phuong Lan).

Trả lời:

1. Cha của chị mất cách đây 14 năm, tức năm 1998, và đã có nhiều con, có nghĩa là họ sống với nhau từ trước năm 1986 (thời điểm ban hành Luật Hôn nhân và gia đình). Do vậy dù không có hôn thú, hôn nhân của họ vẫn được thừa nhận là hôn nhân thực tế. Cha chị mất không có di chúc, nên cả hai bà vợ hai cùng 11 người con bình đẳng với nhau trong thừa kế phần di sản của ông để lại.

Ngôi nhà hiện nay theo chị nói giấy tờ ghi đủ tên cha và mẹ chị, có nghĩa là tài sản chung của hai người. Do đó di sản của cha chị để lại là 1/2 ngôi nhà này (phần còn lại của mẹ chị). Phần di sản của cha chị tiếp tục được chia đều cho hai bà vợ và tất cả những người con của ông (tổng cộng 13 người).

2. Thời hiệu khởi kiện thừa kế theo Bộ luật Dân sự là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm cha chị mất). Nhưng theo Nghị quyết 58 về giao dịch dân sự về nhà ở trước ngày 1/7/1991 thì trường hợp của chị nếu khởi kiện ngay thì vẫn còn thời hiệu. Tuy nhiên, theo Nghị quyết này và hướng dẫn của TAND Tối cao, vì vụ việc liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài nên tòa chỉ giải quyết khi người ở nước ngoài có giấy khước từ hoặc nhượng phần được hưởng thừa kế của mình cho người đang ở trong nước.

Luật sư Việt Hà

Đoàn Luật sư Hà Nội

Thứ Ba, 29 tháng 11, 2011

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai

"Tôi mua lại lô đất của đại diện một công ty môi giới bất động sản, hai bên thỏa thuận bằng giấy viết tay. Nay cũng miếng đất đó, công ty này lại bán cho một người khác, có xác nhận của công an phường. Vậy tôi làm đơn tố cáo việc lừa đảo, bán hai lần một lô đất thì gửi lên đâu?" (bạn đọc Nguyễn Vinh).

Trả lời:

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được dựa trên cơ sở đất đó đã có giấy tờ hợp pháp hay chưa.

Nếu đất đã có giấy tờ, như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc đã được UBND quận, huyện xác định là đất được sử dụng hợp pháp, thì khi tranh chấp xảy ra, cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp là TAND quận, huyện.

Nếu đất chưa có giấy tờ hợp pháp, thì khi phát sinh tranh chấp, cơ quan có thẩm quyền giải quyết là UBND quận, huyện nơi có mảnh đất.

Căn cứ vào quy định trên, bạn tự xác định cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của mình. Các dữ liệu đưa ra cần được xem xét kỹ lưỡng, đầy đủ trước khi nêu vào đơn.

AH&Law On Line

Tranh chấp lối đi chung giải quyết thế nào?

"Tôi mua một mảnh đất ở Tây Hồ, UBND phường xác nhận được mở cửa ra lối đi chung của xóm. Nhưng khi làm nhà xong, một hộ trong ngõ đã cản trở, không cho gia đình tôi đi qua ngõ này. Sự việc được chính quyền hòa giải, tôi chấp nhận đóng một khoản tiền để êm chuyện. Tuy nhiên gia đình đó không chịu lập giấy biên nhận. Tôi nên làm gì?" (Bạn đọc Hong An, Hà Nội)

Trả lời:

Theo Bộ luật Dân sự Việt Nam, nhà bạn hoàn toàn được có lối đi. Tuy nhiên, khi mua nhà, bạn cần tìm hiểu xem các gia đình xung quanh phải đóng góp gì cho cơ sở hạ tầng ở đó không. Nếu có, bạn cũng phải tham gia. Trường hợp bạn đã làm tất cả những gì có thể mà người hàng xóm vẫn làm khó dễ thì bạn nên làm đơn yêu cầu UBND phường can thiệp, hoặc lên Công an phường nếu hộ kia gây rối trật tự. Trường hợp gia đình không thỏa mãn với giải quyết của phường, bạn có thể đệ đơn lên UBND quận.

Theo chúng tôi, bạn nên thương lượng với gia đình kia, và nhờ UBND phường trung gian, lập biên bản hòa giải, đôi bên cùng ký. Biên bản ghi rõ số tiền đóng góp là để tu bổ, bảo dưỡng lối đi chung.

AH&Law On line

Tranh chấp nhà ở mà một bên định cư ở nước ngoài

"Bố mẹ tôi còn đủ giấy tờ sở hữu căn nhà ở Lý Tự Trọng (trước là Gia Long), quận 1, TP HCM. Nhưng cả gia đình đã sang định cư ở Mỹ từ trước 30/4/1975. Vậy chúng tôi có thể đòi lại căn nhà này không?" (LS Vu Thien Co, Texas, Mỹ).

Trả lời:

Trong thư bạn không nói chi tiết: ngôi nhà hiện do ai quản lý, sử dụng... nên không thể trả lời cụ thể được. Tuy nhiên, theo Nghị quyết 58 năm 1998, thì tranh chấp về cho mượn, cho ở nhờ nhà ở, mua bán nhà ở, đổi nhà ở, tặng cho nhà ở, thừa kế nhà ở, quản lý nhà vắng chủ phát sinh giữa cá nhân Việt Nam với nhau trước ngày 1/7/1991 sẽ được giải quyết theo hướng các bên tự thỏa thuận theo quy định của pháp luật.

Một số trường hợp đặc biệt (có yếu tố nước ngoài) được áp dụng Nghị quyết 58 để thỏa thuận đòi lại nhà ở:

- Một bên tranh chấp ra định cư ở nước ngoài nhưng nay đã về định cư ở Việt Nam (theo Thông tư liên tịch số 01 ngày 25/1/1999 của TAND Tối cao, VKSND).

- Trường hợp bên tranh chấp đang định cư ở nước ngoài đã khước từ hoặc nhường quyền thừa kế tài sản đó cho người khác (theo hướng dẫn năm 2000 của TAND Tối cao).

Nghị quyết 58 không áp dụng với trường hợp nhà ở đã được Nhà nước trưng dụng, quản lý, cho người khác thuê.

LS Việt Hà , Đoàn Luật sư Hà Nội

Tranh chấp nhà cửa trong nước liên quan đến Việt kiều

"Việt kiều đã nhập quốc tịch Pháp nay về nước và đã nhập hộ khẩu thường trú, tuy nhiên vẫn chưa có quyết định thôi quốc tịch Pháp, chưa có quyết định trở lại quốc tịch Việt Nam thì đã là công dân Việt Nam chưa? Người này đòi quyền sở hữu một căn nhà ở Hà Nội. Giấy tờ nhà từ thời Pháp có giá trị để chứng minh và được giải quyết trả lại nhà không?" (Tran Duc A, DTRAN1@prodigy.net ).

Trả lời:

Về nguyên tắc, một người dù có quốc tịch nước ngoài nhưng chưa thôi quốc tịch Việt Nam (bằng văn bản), vẫn còn CMND, giấy khai sinh, hộ chiếu, sổ hộ khẩu... thì vẫn có quốc tịch Việt Nam. Trường hợp cụ thể của bạn phải có thêm thông tin chi tiết, chúng tôi mới có thể tư vấn được.

Giấy tờ nhà đất từ thời Pháp thuộc vẫn có giá trị. Tuy nhiên trong một số trường hợp cụ thể như nhà này hiện do Nhà nước quản lý, cải tạo, Nhà nước cho người khác sử dụng... thì không thể đòi được.

Luật sư Việt Hà , Đoàn Luật sư Hà Nội